Güzelliğin Göreceliliği ve Şiddeti

Mayıs 31, 2018

En iyi yazarların kitapları, en değerli şairlerin şiirleri ve hatta en iyi ressamların tabloları... Katılıyorum size... Kime göre en iyi? Kime göre değerli ve neye göre iyi? Bunların hepsi görecelidir. Kişiye ve kültüre göre değişir. Ortak noktaları kendilerine göre iyi olmalarıdır. Güzel olduklarını kendilerince ifade etmeleridir.

Tarih algısı ortaya koyan kitaplar ve bilim merkezli yayınlar haricinde tüm yazı dili güzellikleri ve iyilikleri hedef alarak başlamıştır. Resmetmek sanatı da aynı içerikle başlamıştır. Yüzeysel bir bakışla; şairler, yazarlar, ressamlar ve sanatçılar güzel şeylerin yansımalarıyla bakarlar topluma. Bu niyetle de üretirler. Geleceğe kurgusal deneyimler taşımayı böyle planlarlar. Güzelliği, iyiliği, albeniyi çoğaltmayı ve bunları tüketmeyi hedefler.

Tüm canlılığın güzellik peşinde koşması kültürel ve nesnel bilinç altıdır. Güzellik, albenidir. Beğenme duygusunu tetikler. Yada beğenme duygusunun düzeyi güzellik kavramını yüceltir. Bilinç ve bilinçaltı öğrendiği bilgiyi saklar ve üstüne eklentiler yapar. Güzeli yaşadığında bir başka güzeli kendi iletişim ve sembolleriyle karşılaştırır, kıyaslar. Bunun sonucunda kendine yeni bir beğenme seviyesi ve yeni bir güzellik anlayışı geliştirir. İnsanlar, canlılar içinde kültürel olarak da güzellik kavramını yaşar. Diğer canlılar sadece üreme evresinde içgüdüsel olarak güzelliği cinsel çekicilik olarak yaşarlar. Yada yedikleri besinlerin tatları güzelse içgüdüsel olarak o besini şeklen algılar ve tat reseptörleri beğeni ve güzellik içgüdüsünü yükseltir. Güzellik sözcüğü kavramlaşarak algısal bir hakimiyet kurmuştur. İlk kullanıldığı gün acaba bu kadar sembol anlam taşıyor muydu? Tarihte ilk defa nasıl ve ne amaçla kullanıldı? Yaygınlaştığı zamanlarda aynı algıyı mı karşılıyordu? Düşündükçe sorular çoğalıyor.

Günümüzde insan türü yaygın şekilde kullandığı bu sözcüğe farklı anlamlar ve semboller yükler. Karşılığı inanılmaz geniş. Her kültürde karşılığı farklı. Her dilde anlamı farklı. Davranışsal karşılığı ve duygusal karşılığı etimolojik anlamından çok daha derindir. Sözcük ifadesi ve yazılımı farklı olsa da genel kullanımı itibariyle en geniş anlamı olan sözcüktür. Gün içinde en çok kullanılan sözcüktür.

Güzellik ve güzel sözcüğü tüm kültürlerde aynılaşmayı sadece cinsiyet fikir ve olaylarında kadın cinsinin öznelce iyi olanını ifade eder. Unutmamak gerekir ki, iyi olmak da öznellik barındırıyor. Burada ki iyi ve güzel sözcükleri dışsal yada bedensel ölçüler için kullanılır. Kişinin kadın hakkındaki fikirlerinin somut halidir. Güzel kadın denildiğinde kişi, duygusal be bedensel bir yakıştırmayı ifade eder. Öncelikle kadının bedensel olarak beğenildiğini ve kendi beğenisinin üstünde olduğunu vurgular. Bedensel beğeni sadece cinsel bir dürtü değildir. Genel kabul içinde biraz daha iyi ölçüleri barındırandır. Kişinin deneyimlediği, yaşadığı, gördüğü veya hayal ettiği ölçülerde usunda resmettiği kadın varlığından biraz daha üstte olandır. Bu bedensel beğeni yükseltisi aynı kişide kadının duygusal beğeniyi de beslediğini tanımlar. Yani kadının bedensel güzelliği somuttur. Fakat duygusal ve ruhsal güzelliği ancak kişinin, toplumun, kültürün ve ahlak değerlerinin ölçüleriyle belirlenebilir. Görüldüğü üzere güzellik ve güzel sözcüğü ve kavramsal karşılığı; kişiyi, toplumu, kültürü, inancı, zamanı ve etnolojik alışkanlıkların bütünü içinde tartışılabilir. Sözcüğün zenginliği kendi geneli içinde yapılır. Sözcüğün tematik yanı daha somuttur.

Güzel sözcüğünün alanını daraltmayalım. Farklı şeylerin sözcüksel karşılığı da oluyor. Güzel haber veya güzel elbise derken kullandığımız halinde ki, anlamları da karşılıyor. Yüzlerce duyguyu ifade ediyor.

Ama temelde; bir şeyin, bir canlının, bir nesnenin, bir duygunun, bir olayın, bir fikrin vb. kişinin beğeni düzeyinin üstünde veya beğeni düzeyi için yeterli olduğunu tarif eder. Kişiyi cezbeden bir karşılığı ifade eder. İnsanlar genel olarak güzel sözcüğünü feminem yani kadınsal izlerini öne çıkarırlar. Bir çok dilde güzel sözcüğü kadınsaldır. İfade genel kullanılmışsa özne bir kadındır. Erkeğin beğeni seviyesine, ölçüsüne veya değerlerine uyan kadın anlamı vardır.

Aslında bu denememin temel konusu çağdan çağa değişen beğeni algıları erkeklerin güzellik kavramlarına uyan kadını kendi içinde tutarlıca tanımlaması.

Yazılı olmayan tarihlerden, günümüze ve hatta yarınlara devam edecek olan tartışma kaynağı güzellik. Güzel ve güzellik kavramlarının tartışmalara ve algılara kaynak oluşturması insan türü ve canlılığın temelidir. Diğer kaynak kavramı ise albenidir.